Pequena Universidade de Pantón

Pequena Universidade do Castro de Ferreira.

Introdución.

Durante o franquismo pola "Campaña Nacional de Alfabetización e Promoción Cultural de Adultos" creáronse as chamadas "Pequenas Universidades". Así fundáronse en todo o Estado Español 3.474 destas institucións por tódalas provincias.

Nesta institución o seu cometido principal era axudar para que as mulleres e homes maiores de 14 anos puideran optar ao Certificado de Estudos Primarios. A maiores neste establecemento organizaban diferentes charlas a cargos de médicos, sindicalistas e mesmo curas.

A institución na nosa provincia e comarca.

Así na provincia de Lugo houbo pequenas universidades nos concellos de Monforte de Lemos, Quiroga, Chantada, Cospeito, Valadouro, Mondoñedo, Láncara, Sarria, Pantón, Guitiriz, Baralla, Foz, Rábade, Burela e Fonsagrada entre outros.

Na nosa comarca as únicas activas foron as de Monforte de Lemos e de Pantón. Así a primeira en abrilas súas portas foi a da vila do Cabe que iniciou o seu camiño en marzo de 1965, sendo unha das primeiras da provincia. Tendo a súa sede no Grupo escolar de San Antonio e seu director foi D. Dionisio Fernández Vázquez.

A persoa encargada de velar polo bo funcionamento destes centros e de traballar pola apertura de novos centros en Lugo era Pedro Caselles Rollán, quen ocupaba o cargo de inspector-xefe de Ensinanza Primaria. A continuación uns recortes dunha entrevista realizada ao devandito inspector no xornal "El Progreso".

Recorte do xornal "El Progreso" do 24 de febreiro de 1966.

Historia da "Pequena Universidade do Castro de Ferreira."

Deste xeito en Pantón tivemos unha, situada no Castro de Ferreira, que foi fundada en 1966 e tivo lugar a inauguración o 25 de xaneiro.

O seu director foi o mestre D. Benigno Rey Sarmiento, titular da escola da Torre de Vilamirón, en San Vicenzo de Pombeiro.

Sabemos que a pequena universidade pantonesa estivo activa entre os anos 1966, 1967 e 1968.

A partires deste último ano xa non hai máis novas sobre esta, entedemeos que toda a actividade veríase centrada na de Monforte de Lemos dado que neste mesmo ano a finais o director da institución pantonesa obtén a súa praza fixa en Asturias.

Recorte do xornal "El Progreso" do 8 de febreiro de 1966.

Para a obtención do certificado de esudos primarios as probas realizábanse no grupo escolar de San Antonio, en Monforte de Lemos, onde estaba a sede da Pequena Universidade desta localidade. A continuación amosamos unhas imaxes destas probas. A 1ª instantánea do momento dunha realización das probas en 1967 e a segunda dun grupo de alumnos da Pequena Universidade de Pantón que fóra examinarse a Monforte no mesmo ano co director do centro no centro da fotografía.

Probas Certificado Grupo San Antonio 2-3-1967.PNG

Recorte do diario "El Progreso" do 2 de marzo de 1967.

Recorte do diario "El Progreso" do 5 de xullo de 1967.

Charlas.

Outro aspecto moi importante das "Pequenas Universidades" era a súa faceta divulgadora e de vontade por instruír a todo aquel que así o desexara. Para isto organizaban charlas de moi diversa índol, estas conferencias eran programadas por cada centro, tendo un abanico de temas controlado polo réxime dictatorial. Así na institución pantonesa, as charlas que foron levadas a cabo foron as seguintes:

- "Seguridade Social", a cargo do graduado social José Luis Balado Pérez.
- "O aparato respiratorio humano" polo doutor Ramón Sánchez Rodríguez.
- "O problema relixioso do home a través da historia" ofrecida polo cura Ángel Vega.
- "Profilaxe e hixiene bucal" polo tamén médico José Ledo López.
- A profesora de Següín, María Teresa Prado Rodríguez, tamén deu unha charla mais non sabemos sobre que versou.

Recortes do diario "El Progreso" do 11 de marzo de 1966 sobre as charlas en Pantón.

Recorte do diario "El Progreso" do 20 de abril de 1966 sobre as charlas en Pantón.

Bibliografía.

- Artigo "Haciendo memoria: Las Universidades Populares en España" por Pedro L. Moreno Martínez.

- Notas de prensa do xornal lugués "El Progreso", consultadas no portal "Galiciana".