Asoc. Cult. "Segredos de Pantón"

Os lugares onde máis sona tiña era na parroquia de San Romao de Moreda e na aldea ribeirá de San Cosmede.

 

San Cosmede

A festa máis grande desta aldea era o domingo de Pascua.

Viña xente dende Lornís, Pombeiro e e Os Peares. O cura que oficiaba a misa, viña dende Pombeiro e cruzaba a San Cosmede en barca.

Da capela sacaban as imaxes en procesión, ata onde comeza a baixar cara a aldea, ao volver ían por detrás da capela. Ao chegar á entrada celebrábase unha poxa para ver quen metía ao Santo dentro.

Por esta data comían sopa e carne, normalmente año e carne asada. Así dicían que non chegaban 3 becerros pra alimentar a toda a xente que acudía á festa. Logo remataban o xantar con licor café e roscón. A sobremesa era moi longa, así sentábanse ás 14h e ata á noite non levantaban.

​

​

San Romao de Moreda

​

A festa celébrase o domingo de Pascua. Este evento trae consigo unha serie de tradicións. Pode dicirse que toda festa conta con tres elementos principais: os oficios relixiosos, a romaría e a comida que cada casa ofrece aos seus convidados.

Nacín na década dos oitenta e nunca acordei romaría ningunha, mais os rituais de preparación do día grande perduran na miña memoria dende a infancia. Lembro os preparativos na igrexa, cando a miña nai e o resto de veciñas, a Marta, a Loli, a Fina, a Marina…, se reunían para limpar a igrexa, lavar os manteis do altar e colocar as mellores galas. Lembro tamén que a tarde do sábado se xuntaban para preparar os doces. ¡Nunca esquecerei o brazo de gitano da Chelo! O Cesar do Cuco tamén recorda que na súa época, súa nai, a Vitoria, e o resto de veciñas se reunían no forno da casa do Pepe de Salcedo para preparar os doces. Un dos doces máis típicos e que miña bisavoa Inés preparaba tódolos anos é a tarta de amendoas. O ritual era o de ir mercar a amendoa á tenda do Picante e as obleas ao convento das Bernardas en Ferreira. ¡Comer os recortes das obleas tamén era un pracer!

A misa que cada semana se celebraba ás dez da mañá, pasaba no día grande ás doce ou unha do mediodía, por aquilo de darlle maior relevancia.

Como vos digo, nunca asistín a romaría ningunha na miña parroquia, pero podo relatarvos moitas historias sucedidas nela grazas á maxia dos contos que viven no limbo do tempo e na memoria dos veciños e veciñas.

O Julián da casa do Cuco era o ramista “oficial” da parroquia. A súa labor era a de recadar os cartos para contratar aos músicos. Encargábase tamén de tirar o folión, que segundo recorda miña avoa Elisa tiraba dende Outeiro. O Suso tamén recorda que un ano, cando transportaba os foguetes, estoupáronlle todos xuntos. Contrataba aos músicos, que tocaban nos oficios relixiosos e no baile posterior, que se facía no campo de Paderne. Algún ano que o tempo non acompañaba e o campo estaba enlamado, os pais da Carmen, tal e como ela recorda, abrían o portalón da súa casa para celebralo alí.

A tocar viña moitas veces a banda de música de Sober. Cada casa acollía a un dos músicos para darlle o xantar. E o Julián dáballe a cada veciño que acollía a un músico un foguete para tirar.

O luns tamén había romaría e á semana seguinte, o domingo posterior ao domingo de Pascua, celebrábase a Pascuilla e outra vez a comer e troulear.

O texto respecto o domingo de Pascua, foi escrito por Elena dos Santos.